Hoe Virgil Abloh de smaak en stijl van een generatie heeft veranderd

We beginnen bij zijn doorbraak in Nederland. “In Nederland won Virgil bekendheid door de lancering van zijn Carvaggio shirts”, vertelt David de Ruiter van Banlieue aan de telefoon. “Dat was ergens in 2015.” In 2017 lanceerde hij het item dat hem hier, eigenlijk over heel de wereld, mainstream bekendheid gaf: de gele Off-White riem, die nog steeds te koop is. De riem is twee meter lang, geel met zwarte tekst. Een paar jaar geleden was de riem niet uit het straatbeeld te denken. De grootste hype is inmiddels overgewaaid, maar zo nu en dan zie je hem nog - replica en origineel. Want ook als replica is het een veel gekocht item op sites als Ali Express of Etsy, zo populair is de riem.

In hetzelfde jaar kwam ook ‘The Ten’ uit, een samenwerking tussen Nike en Off-White waarbij Virgil tien iconische Nike silhouetten ‘verkende’. Ook hier deed Virgil waar hij om bekend stond; hij deconstrueerde als het ware de bestaande modellen en voegde elementen toe. Een erg gewaagd idee, vooral als het om zeer populaire modellen en colorways gaat, zoals de felbegeerde Nike Jordan 1 Chicago. In 2019 ging Virgil nog een stapje verder. Hij ging een samenwerking met Ikea aan, wat hem ook buiten modeliefhebbers grote populariteit bracht. Net zoals het geval was bij zijn fashion designs, oogden zijn ontwerpen ook hierbij zo eenvoudig dat het geniaal was.

“De collab was heel bijzonder”, aldus Eben Badu, dj en mede-oprichter van The New Originals. “Bij Ikea denk je ‘iedereen kent deze designs al’, maar het werd bijzonder omdat hij het geflipt had. Virgil ontwierp bijvoorbeeld een kleed [carpet] waar levensgroot ‘carpet’ op geschreven stond.” Een ander veelbesproken ontwerp uit de samenwerking, is de “Markerad” stoel waarvoor hij een ontwerp van Paul McCobb gebruikte. De stoel van McCobb is een bekend mid-century design dat in de jaren ’50 veel werd verkocht. De stoel is tot 1964 geproduceerd. Virgil bracht hem in deze samenwerking terug - op zijn Virgils: Hij plaatste een deurstopper onder de voorpoot en deed verder niet veel met de stoel.

Voor Pyrex Vision, zijn eerste modemerk dat in Nederland niet heel bekend was, zeefdrukte hij in 2012 zijn ontwerpen op Champion items. In 2013 deed hij dit dunnetjes over door ‘Pyrex 23’ groot op de rug van opgekochte Ralph Lauren Polo shirts te zeefdrukken. De shirts gingen voor 550 dollar als warme broodjes over de toonbank. En nee, hij verwijderde de ‘Ralph Lauren’ labels niet uit het shirt. Het was geen geheim dat hij bestaande shirts gebruikte, het was onderdeel van zijn design esthetiek en manier van werken. Kritiek op zijn Pyrex ontwerpen kwam er, maar minimaal. Het beetje kritiek dat er kwam ging met name over de prijs. Op de stoel uit de Ikea-collectie kwam kritiek richting het ontwerp, omdat hij het design van McCobb gebruikte als basis voor zijn eigen ontwerp. Wederom ontsprong hij de dans, want ook daar zat een visie achter. “Hij zei ooit dat als je iets 3 procent aanpast het je eigen is". legt David uit. Geen plagiaat dus, wel slim design. David refereert naar de Duchampian approach die Virgil toepast; een theorie die centraal staat in het werk en leven van de icoon.

De wereld stopte even met draaien toen Virgil in 2018 artistic director menswear bij Frans modehuis Louis Vuitton werd. Een zwarte Amerikaanse man met Ghanese roots zonder modeopleiding werd aangesteld als artistic director bij een klassiek, high fashion, Frans modehuis. En daar bleef het niet bij, ook bij de LVMH-groep waar Louis Vuitton onder valt, kreeg Virgil creatieve verantwoordelijkheid bij de 75 ‘houses’ onder de groep.

“Als ik aan Virgil denk, komt het woord ‘messias’ in me op” vertelt Gunifort Uwambaga, oprichter en eigenaar van boekenwinkel MENDO. “Vanuit de Abrahamitische religie is een messias iemand die vanuit de hemel gestuurd is om iets recht te zetten.” Ik snap wat Gunifort bedoelt door messias als metafoor te gebruiken en vind het een passende verwoording. Het is moeilijk om de invloed die Virgil op de creatieve industrie en de generatie van nu te duiden, zijn invloed is groot. “Virgil werkte als Zwarte jongen uit Chicago voor het huis van de rijkste Europeaan die ooit geleefd heeft!” gaat Gunifort verder. “Wij [de zwarte gemeenschap] hebben in Europa een bepaalde positie verworven. Virgil’s werk straalt op ons af, I could be the next one”.

Ook met Lissa Brandon, stylist, creative en visual director spreek ik over Virgil. Lissa creëert momenteel veel voor Nike en is als Member door ze gehighlight. Ze spreekt liefdevol over de werelden die Virgil rondom zijn collecties maakte en over de speelsheid van zijn ontwerpen. “Voor mij is hij echt een icoon omdat hij zijn kennis en kunde actief heeft proberen door te geven.” Virgil’s werk motiveert haar ook persoonlijk, in het verwezenlijken van haar dromen: “Ik ben zelf in Parijs geweest voor fashion week en ik merkte dat het best lastig is om ertussen te komen. Het is een gesloten community. Ik zag hem draaien bij Paris Fashion Week en zie wat hij met Louis Vuitton heeft gedaan. Hij doet me geloven dat ik het ook kan”.

Toen Virgil werd aangenomen als creative director bij het Franse modehuis Louis Vuitton, was dit niet alleen voor creatives een droom die werkelijkheid werd. Ook veel streetwearliefhebbers waren enthousiast: “Hij bracht jaren ‘80 basketbal, hiphop cultuur onder bij een Frans modehuis,” vertelt David enthousiast “Dat is gewoon níet normaal”. Ik hoor de bewondering in zijn stem. “Hij heeft street - en high fashion weten te combineren”. Die invloed ziet ook Lissa terug in de mode. “Ik denk dat hij een grote rol heeft gespeeld in de acceptatie van streetwear als high fashion”.

Ook op het gebied van diversiteit en inclusie heeft Virgil een grote rol gespeeld. Zo creëerde hij kansen voor zwarte modellen en ging samenwerkingen aan met partijen die niet voor de hand liggen. Als skate liefhebber heeft hij bijvoorbeeld in Ghana een skatepark mede mogelijk gemaakt, samen met Daily Paper. Hij liet catwalks, ook die van Louis Vuitton, domineren met zwarte modellen én zette black culture centraal in zijn collecties en de verbeelding ervan - iets wat voor zijn tijd geen plek kreeg. “We kunnen er niet omheen dat er steeds meer diversiteit in de high fashion is. Of het performative of trending is, is even terzijde. We zullen meer succesvolle voorbeelden hebben voor people of colour van mensen die succesvol zijn, mensen die lijken op hun zelf” vertelt Lissa als ze spreekt over de impact die Virgil had, en heeft, op de mode-industrie.

“Wat ik inspirerend vind, is dat hij het ene moment staat te dj’en bij een gig van Coachella om even later een catwalk show af te sluiten met Off-White of Louis Vuitton. De snelheid waarmee hij kon schakelen op een hoog niveau is bijzonder”. vertelt Eben als ik hem vraag naar de impact die Virgil maakt “Virgil is de belichaming van een bepaalde soort tijd. Daarin lijkt het alsof hij de grens opzoekt, maar dat is ook wat de generatie nodig heeft” aldus Eben.

Het respect dat er globaal voor Virgil is, heeft niet alleen met zijn werk te maken, maar ook met hem als mens. “We denken allemaal dat we druk zijn, maar hij was waarschijnlijk nóg drukker en hij was in contact altijd present en loving”, vertelt Lissa als we spreken over Virgil als persoon. In de BBC documentaire ‘How To Be Both’ is dit een centraal thema; Virgil nam zijn tijd voor je. Tijd is sowieso het meest kostbare wat iemand je kan geven, maar de waarde stijgt nog meer als je je beseft dat hij op een gegeven moment wist dat nog weinig tijd opraakte. “Wat voor mij het meest bijzondere aan Virgil is, is hoe lief en menselijk hij was”, vertelt Gunifort aan het einde van ons gesprek. “Ik wil echt dat mensen dat weten als ze je artikel lezen’’.

Gunifort heeft de menselijkheid van Virgil zelf mogen ervaren. “Virgil had een post van MENDO geliked en stuurde me een bemoedigende DM. Hoe crazy, dat iemand die je al jaren volgt en een grote inspiratiebron is, opeens in je DM’s zit!”. Virgil en Gunifort raakten via Instagram in gesprek. “Hij benadrukte hoe belangrijk het is voor gemarginaliseerde groepen zoals de onze [zwarte gemeenschap] dat we verhalen blijven vertellen en boeken helpen daarbij”. Deze woorden waren voor Gunifort motivatie om regelmatig updates over de winkel te sturen, Virgil reageerde altijd. In een korte tijd groeide de band.

“Ik zie hem als leidraad in mijn persoonlijke journey”, zegt David als ik hem spreek over zijn werk als designer. David is net als Virgil niet geschoold in de fashion en weet hoe moeilijk het is om de wereld binnen te treden als buitenstaander. “Hij had die ‘you can do it too’ mentaliteit en die gedachte is voor mij - en voor veel generaties die nog komen gaan- de push die we nodig hebben”. David neemt de mentaliteit van Virgil mee in zijn dagelijkse werk: “De mensen die ik aanneem komen niet per se van een design academie. Ik wil iedereen een kans geven, want ik heb die kans ook ooit gekregen. Als je gemotiveerd bent, wil leren en toffe dingen kan maken, wil ik je in mijn team”. Dat is ook hoe Virgil werkte. “Wat hem voor mij een icon en legend maakt, is dat hij actief heeft geprobeerd tools en kennis door te geven aan de volgende generatie”, vertelt Lissa. Een uitgebreide Google-search levert talloze interviews op die niet gaan over hem en zijn carrière, maar diepe gesprekken zijn, waarin Virgil kennis deelt en tips meegeeft. Ook gaf hij lectures bij universiteiten, nam mentees onder zijn hoede, investeerde in de next generation én laat een open source bestand, Free Game, op zijn eigen website achter die je van A tot Z leert hoe je je eigen merk kan opzetten. Alleen Virgil Abloh kan ons zo achterlaten. Gaat iemand ooit meer impact kunnen maken?

Rest in Power icon.