Jesse Edwards is de eerste Nederlandse basketballer sinds 2012 die de NBA kan halen: "Toen ik bekender werd kreeg ik steeds meer aandacht op de campus"

Onlangs vond de 2023 NBA Draft plaats in New York. Voor de basketbal-leken onder ons: de NBA Draft is een jaarlijks evenement waarbij alle dertig NBA clubs, veelbelovende talenten kiezen om hun club te versterken. De Franse basketbal sensatie Victor Wembanyama, werd als eerste gekozen door de San Antonio Spurs. Het is alweer een tijd geleden dat er een Nederlander actief was in de NBA. Francisco Elson en Dan Gadzuric waren de laatste Nederlandse spelers tot zij in 2012 afscheid namen van de NBA. De laatste Nederlander die gekozen werd in de NBA Draft was Henk Norel in 2009. Hij speelde uiteindelijk nooit een NBA-wedstrijd. Het is alweer een tijdje geleden dus dat er een Nederlander te bewonderen was in de beste basketbalcompetitie ter wereld. Wellicht niet voor lang meer: Amsterdammer Jesse Edwards is van plan om zich op te geven voor de NBA Draft van 2024. De afgelopen vier jaar speelde hij college basketbal bij Syracuse: een gerenommeerde universiteit als het gaat om de basketbal-afdeling. Ook de onlangs gestopte Carmelo Anthony maakte bij Syracuse furore alvorens hij zijn glansrijke NBA-carrière begon. Deze zomer maakt Jesse Edwards de overstap naar West Virginia University waar hij zich opmaakt voor zijn laatste seizoen collegebasketbal. Wat zijn, zijn plannen voor de toekomst? Hoe is zijn leven in de Verenigde Staten en hoe is hij überhaupt tot dit punt gekomen? Allemaal vragen die wij hem stelden tijdens ons enerverende gesprek.

We spraken af in een cafe in Amsterdam-Oost, niet ver van de plek waar Jesse opgroeide in Watergraafsmeer. Met zijn 2.10m is hij niet te missen. Hij vertelt over zijn begin bij de Amsterdamse basketbalclub BC Apollo. 'Tot mijn twaalfde was ik altijd bezig met atletiek. Het was mijn droom om prof te worden daarin. Mijn oudere broer Kai (momenteel actief als professioneel basketballer in Spanje) ging op een gegeven moment basketballen omdat hij een groot fan was van LeBron James. Door hem ben ik ook gaan basketballen. Ik begon bij BC Apollo te spelen in lage teams en later mocht ik aansluiten bij de eredivisie jeugdteams. Mijn broer Kai ging op een gegeven moment naar Spanje en toen wilde ik daar ook graag heen. Uiteindelijk kwam er een optie om voor een high school in Florida te gaan spelen en ik greep die kans met beide handen aan. Het leven daar was echt top. Het was altijd warm en we hadden een zwembad op school. Ik moest mij wel aanpassen aan het tempo aangezien ik ineens twee, soms wel drie keer per dag trainde. In de VS is iedereen sterker en sneller. Dat was niet te vergelijken met het niveau in Nederland.'

In de Verenigde Staten hebben ze een ander sportsysteem dan wij in Nederland kennen: sport is daar verweven met het onderwijs. Je begint bij een high school, vervolgens ga je bij een college spelen en als je goed genoeg bent kun je, je opgeven voor de NBA Draft. Maar hoe belangrijk is school nog als je op hoog niveau basketbalt en is school überhaupt te combineren met topsport? Jesse vertelt hierover: 'Het ligt eraan naar welke universiteit je gaat. Prestigieuze universiteiten zoals Stanford of Harvard zullen strenger zijn met educatie dan andere universiteiten. Vaak doen basketballers de makkelijkste studies zodat hun slagingskans hoger is. Studie en basketbal zijn wel echt twee aparte departementen. Je mag niet geholpen worden en je mag ook niet spelen als je, je tentamens niet haalt. Op mijn oude universiteit Syracuse was er tien jaar geleden een schandaal: er was een hoogleraar die de tentamens voor basketbalspelers had gemaakt. Dit werd destijds breed uitgemeten in de media. Uiteindelijk is het voor mij persoonlijk prima te combineren met mijn basketbal-schema.'

In 2019 kwam Jesse Edwards na zijn high school periode terecht bij Syracuse. Deze universiteit staat erg hoog aangeschreven als het aankomt op basketbal. Zo speelden er veel spelers die later de NBA haalden zoals Carmelo Anthony, Jerami Grant, Dave Bing, Dion Waiters en Michael Carter-Williams. Hij speelde daar onder de vleugels van hoofdcoach Jim Boeheim die daar van 1976 tot 2023 (!) aan het roer heeft gestaan. Ook was Jim Boeheim jarenlang de assistent coach van Team USA waar hij legendes coachte zoals Kobe Bryant, LeBron James, Kevin Durant, James Harden en Carmelo Anthony. 'Toen ik de aanbieding kreeg van Syracuse werd ik uitgenodigd om een kijkje te nemen in de universiteit. Ik werd toen door een student rondgeleid. De keuze viel op Syracuse omdat het de grootste universiteit was.'

Jesse kwam niet gelijk binnen als dé grote man. In het begin moest hij het doen met weinig speelminuten. Hierover vertelt hij: 'Ik was gelijk enthousiast om te spelen en ik had niet het gevoel dat ik onderdeed van de rest. Toch speelde ik gemiddeld zes minuten per wedstrijd (een wedstrijd duurt veertig minuten). Mijn coach zag het destijds anders. Het had ook te maken met het feit dat mijn concurrenten ouder waren dan ik. Ook in mijn tweede jaar veranderde dat niet. Pas aan het eind van dat seizoen kreeg ik meer speeltijd nadat ik een gesprek had met mijn coach. Hij gaf aan dat ik mijn minuten moest verdienen. Dat motiveerde mij en vanaf het eind van mijn tweede seizoen was ik een onbetwiste starter.' In jaar drie en jaar vier speelde Jesse Edwards zich écht in de kijker. Hij leverde topprestaties met zijn verdedigende kwaliteiten en daarnaast was hij erg dominant onder de basket met zijn scorend vermogen en zijn rebounds.

Jesse Edwards speelde uiteindelijk vier jaar voor Syracuse Orange. Hij woonde op de universiteitscampus in de plaats Syracuse dat weer ligt in de staat New York. 'De faciliteiten daar waren geweldig en we speelden in de grootste basketbal stadion van de VS. Er passen ruim 35.000 mensen in en daaraan merkte ik echt dat collegebasketbal heel erg leeft in de VS. Alle studenten kwamen kijken bij onze wedstrijden. Ik kwam erachter dat alles in het echt, precies overeenkwam met de films. Die college cultuur met de feestjes, de cheerleaders en de waarde die mensen hechten aan populariteit, stroken allemaal met de werkelijkheid. Toen ik wat bekender werd, merkte ik dat ik steeds meer aandacht kreeg op de campus. De basketballers gaan ook veel om met de American football spelers, ijshockey spelers en de sporters die atletiek beoefenen. We kijken naar elkaars wedstrijden en feesten samen. Daardoor leerde ik alle sporters goed kennen. De studenten die kwamen kijken bij de wedstrijden waren heel erg fanatiek.'

Jesse Edwards kon na vier jaar Syracuse kiezen om zich aan te melden voor de NBA Draft. Toch plakte hij nog een jaar vast aan zijn college loopbaan met de overstap naar West Virginia University.
'Ik heb met veel mensen gesproken zoals agents en general managers en naar aanleiding hiervan, heb ik besloten om mij nog een jaar door te ontwikkelen. De mensen die ik sprak gaven mij een goede kans, maar het zou nog geen absolute zekerheid zijn dat ik de NBA zou halen na dit seizoen. Vandaar dat ik besloot om nog door te gaan op collegeniveau. Ik wil fysiek nog sterker worden en werken aan mijn driepunters. Kijk bijvoorbeeld naar Victor Wembanyama: hij is 2.21m en kan echt alles. Driepunters, dribbelen en daarnaast is hij erg beweeglijk. Als hij niet geblesseerd raakt wordt hij een van de beste spelers die we de komende tijd gaan zien. Ook het team en de competitie waar ik in ga spelen zijn erg goed. Op tv behaalt deze competitie de meeste kijkcijfers dus ik kan mezelf hier nog beter in de kijker spelen.'

'Wat ook een factor was in deze keuze is de komst van de NIL (Name, Image and Likeness). Dit zorgt ervoor dat collegebasketballers geld kunnen verdienen aan hun naam en imago door middel van sponsors. Ik wil kijken wat hierin de opties zijn voor mij.'

Jesse is vastberaden om de NBA te halen. Om dit te bereiken moet je als speler door een heel proces heen. Hoe zit dit proces eruit voor spelers die deze ultieme stap willen maken? Jesse legt uit: 'Eerst is het de bedoeling dat je een agency vindt die jou begeleidt in het proces en zij zullen je voorstellen bij verschillende NBA clubs. In het begin train je zes weken zodat je weet wat je moet verwachten. Vervolgens ga je langs verschillende clubs om te trainen zodat zij jou live in actie zien. Ze schatten dan in of je bij het team past en of je daadwerkelijk goed genoeg bent. Als dat het geval is kunnen teams je uitnodigen voor de Draft Combine. Daar meten ze je lengte, gewicht, spanwijdte, sprintsnelheid en de hoogte van je sprong zodat ze ook een beeld van krijgen van de fysieke gesteldheid. Bij de NBA Draft krijg je te horen of je gekozen bent door een team. Er zijn oud-teamgenoten van mij die nu in de NBA spelen. Dat is heel tof om te zien. Ik hoop de volgende te zijn.'